Een wet die maandag in het Israëlische parlement is aangenomen om de macht van de rechterlijke macht in te perken, heeft het land met een soort cliffhanger achtergelaten, waarbij de werkelijke gevolgen van het besluit van de regering waarschijnlijk nog weken of zelfs maanden onduidelijk zullen blijven.
De oppositie vreest een langzame afdaling naar autoritarisme, terwijl de regering – die deze zorgen van de hand wijst – wacht af hoe ontwrichtend en langdurig de reactie van haar critici zal zijn. De wet ontneemt het Israëlische Hooggerechtshof de bevoegdheid om regeringsacties en benoemingen ongedaan te maken die het “onredelijk” acht, wat volgens tegenstanders een eerste stap is in de richting van het uithollen van de macht van een onafhankelijke rechterlijke macht.
Enkele harde leden van de regeringscoalitie van premier Benjamin Netanyahu hebben gezegd dat ze de procureur-generaal willen ontslaan, een belangrijke poortwachter die door de vorige regering is aangesteld. Het is ook mogelijk dat de regering nu probeert om Aryeh Deri, de ultraorthodoxe wetgever wiens benoeming tot lid van het kabinet van Netanyahu eerder dit jaar door het Hooggerechtshof werd geblokkeerd, weer in zijn functie te herstellen.
Aan de andere kant van de politieke scheidslijn hebben de leiders van de protestbeweging, die 29 opeenvolgende weken massabijeenkomsten heeft gehouden, gezworen door te vechten. De grootste vakbond van het land twijfelt nog of een algemene staking moet worden gehouden. Honderden leiders van Israëls geroemde hightech-industrie zeggen dat ze overwegen hun bedrijf naar het buitenland te verhuizen. En duizenden militaire reservisten hebben gezegd dat ze niet meer zullen komen opdagen voor vrijwilligerswerk.
Dan is er het Hooggerechtshof, dat al door verschillende maatschappelijke groeperingen is verzocht om de nieuwe wet terzijde te schuiven – een stap die een constitutionele crisis zou kunnen veroorzaken.
In werkelijkheid kan het echter weken of maanden duren voordat de crisis weer een hoogtepunt bereikt.
De partij van Netanyahu, Likud, zei eerder deze maand dat ze de procureur-generaal, Gali Baharav-Miara, niet zal ontslaan, hoewel individuele wetgevers blijven aandringen op haar ontslag. Likud verwierp dinsdag ook een poging van ultraorthodoxe joodse wetgevers om een wetsvoorstel in te dienen dat de studie van de Thora, de joodse bijbel, zou hebben verklaard als een “belangrijke dienst aan de staat Israël”, een zet die de seculiere oppositie woedend zou hebben gemaakt.
Het parlement zal woensdag tot oktober pauzeren, waardoor er een venster ontstaat waarin nieuwe wetgeving niet kan worden aangenomen. Dat creëert op zijn beurt een uitdaging voor de demonstranten: met weinig wetgevers in het parlement tijdens de pauze, zullen de bijeenkomsten en kampementen die de afgelopen dagen buiten het gebouw zijn ontstaan, niemand hebben om rechtstreeks uit te dagen.
Voorlopig zegt de overkoepelende alliantie die coördineert tussen verschillende protestgroepen dat het wekelijkse massademonstraties op zaterdagavond zal blijven houden. Maar protestleiders zouden kunnen wachten met het organiseren van andere demonstraties totdat het Hooggerechtshof bijeenkomt om de nieuwe wet te overwegen.
“Mensen proberen het nog steeds uit te zoeken”, zegt Josh Drill, een woordvoerder van de alliantie. “Omdat gisteren zo’n intense dag was, zijn de verschillende groepen nog in overleg”, voegde hij eraan toe.
Het effect van het aftreden van de reservisten kan ook even duren voordat het voelbaar wordt. Van slechts een paar honderd reservisten wordt aangenomen dat ze expliciet hebben geweigerd te komen opdagen voor hun dienst als ze daar rechtstreeks om worden gevraagd. De anderen hebben alleen gedreigd af te treden.
En de grootste vakbond van het land moet, ondanks al haar waarschuwingen, nog steeds een algemene staking uitroepen, ook al heeft een kleinere vakbond van 30.000 artsen medische operaties teruggeschroefd en gezegd dat haar leden buiten Jeruzalem, de hoofdstad, dinsdag alleen noodgevallen en kritieke zorg zouden behandelen. Hoe meer tijd er verstrijkt, denken analisten, hoe kleiner de kans dat de vakbond grote stappen onderneemt.
